Poradniki dla pisarzy - Alicja Minicka

                            


W Internecie można znaleźć wszystko. To chyba jeden z najbardziej znamiennych wynalazków dwudziestego wieku. Sprawił, że tajemnice, nawet te pilnie strzeżone od wielu lat, błyskawicznie rozprzestrzeniły się po świecie. 

Internetowa rewolucja nie ominęła też literatury. Już nie grzebiemy w stosach starych książek w antykwariatach i nie buszujemy tak często w księgarniach wśród tych, pachnących świeżą farbą drukarską, by znaleźć ciekawą lekturę. Najczęściej kupujemy w księgarniach internetowych, a stare niejednokrotnie unikatowe egzemplarze można znaleźć chociażby na Allegro. Sama nabyłam tam niedawno rarytas, na który od dawna polowałam. Wydany w 1954 roku Przekrój przez Zoo, napisana z pasją popularno-naukowa opowieść o zwierzętach, autorstwa nieżyjącego od dawna wybitnego polskiego zoologa – Jana Żabińskiego.
Przyznam, że o tych tradycyjnych antykwariatach napisałam z pewną nostalgią…
Pojawiła się nowa forma książki - książka elektroniczna, nazywana e-bookiem. Narodził się też nowy typ pisarza – self-publishera, który nie musi już zabiegać o względy wydawcy, bo sam nim jest.
Sporym powodzeniem u czytelników cieszą się wszelkiego rodzaju poradniki i amatorskie i profesjonalne, pisane przez fachowców. Nad tradycyjnymi „papierowymi” wydaniami górują ceną i łatwiejszym dostępem. Jest ich całe mnóstwo. Ponieważ łatwo publikować w sieci, wiele osób dostrzegło szansę na realizację marzeń o literackiej sławie. Do tej grupy skierowane zostało blogowe i e-bookowe poradnictwo dla pisarzy. Gdy wpisałam w wyszukiwarce „poradnik pisarza”, ukazały się adresy kilkudziesięciu stron.

Autorka jednego z e-booków, zatytułowanego Praktyczny kurs pisarstwa, dodała mu podtytuł następującej treści: Jak napisać intrygującą i wciągającą książkę?. By wzmocnić efekt, tak opisała swoje dzieło:

Kurs ten powstał jako efekt wieloletnich studiów nad literaturą, doświadczeń z kursów pisania, które prowadziłam z ludźmi kochającymi literaturę i pragnącymi ją tworzyć. Na Zachodzie tego typu kursy są bardzo popularne, u nas traktuje się je z przymrużeniem oka. Sama spotkałam się ze złośliwymi komentarzami typu: "jak można kogoś nauczyć pisać?". Komentarze ucichły, gdy moi podopieczni zaczęli pisać swoje teksty, które zaczynają się właśnie ukazywać tu i tam. Jedno jest pewne, dzięki tym lekcjom otworzyli się, uwierzyli w siebie i myślę, że za jakiś czas o niektórych z nich będzie głośno. 

Niestety, nie skonkretyzowała, co oznacza „tu i tam”, czyli lokalizacja tekstów jej podopiecznych. Ale miło z jej strony, że myśli, iż za jakiś czas o niektórych będzie głośno.
Dla jeszcze lepszego uwiarygodnienia, przytoczone zostały wypowiedzi zachwyconych czytelniczek. Dziewiętnastoletnia Iwona napisała o książce: Polecam ją każdemu, kto chce w przyszłości zostać autorem książek rozchwytywanych na półkach.
No cóż, wizja rozchwytywanych książek jest nader kusząca. Nasunęło mi się jednak pytanie, dlaczego osoba, znająca pewny przepis na znakomitą książkę, sama jej nie napisze?
Uważam, że należy rozgraniczyć dwie sfery. Pierwsza, to esencja pisarstwa, czyli pomysł na książkę. Pomysł na to, co chcemy czytelnikom przekazać. Jeżeli nie ma go w głowie kandydata na sławnego pisarza, to chyba żaden kurs czy poradnik nie pomogą… Druga sfera, to kwestie, które w olbrzymim skrócie nazwać można formą. I tu poradnictwo jest jak najbardziej wskazane, takie wskazówki można też znaleźć na naszym blogu – nie znajdziecie tu jednak gotowej recepty na książkę, bo sprzedawanie takowej, nie byłoby uczciwe.
Szczególnie self-publiserzy borykają się z wieloma problemami, którymi zajmuje się wydawca. Od redakcji i korekty po kwestie czysto techniczne, na przykład konwertowanie tekstu. Można, oczywiście, zlecić takie sprawy profesjonalistom, ale te usługi nie należą, niestety, do najtańszych.
Sądzę, że każdy, kto decyduje się na opublikowanie swojej twórczości, wierzy, że ma do przekazania coś, co zainteresuje czytelników. I tak powinno być. Jeżeli sami w siebie nie uwierzymy, to na pewno za wiele nie osiągniemy. Nie tylko na niwie literackiej. Ale pisarz to w zasadzie nie zawód. Nie można się go nauczyć. Tak samo, jak nie można się nauczyć bycia dobrym malarzem. Talent musi być wrodzony. Doskonalić można jedynie warsztat.
Tytuł, a zwłaszcza podtytuł omawianego wcześniej e-booka może sugerować, że istnieje jakiś przepis, recepta na zostanie dobrym pisarzem. Ale książka to nie zupa ogórkowa. Mamy tu do czynienia z klasyczną manipulacją marketingową. W dodatku z zastosowaniem dosyć prostackich chwytów, jak chociażby zasugerowanie związku przyczynowo-skutkowego między zapoznaniem się z treścią e-booka a rozchwytywanymi w przyszłości książkami. Czy nie byłoby uczciwiej zapewnić, że e-book pomoże w szlifowaniu warsztatu pisarskiego?
Rozpiera mnie ciekawość, jak wiele osób dało się skusić roztaczanym wizjom. Doskonalenie warsztatu to ciężka praca i prawdziwa lekcja pokory. Wie o tym każdy, kto ma za sobą profesjonalną redakcję i korektę swojej książki.
Ani pisarski talent ani dobry warsztat nie zapewniają jednak automatycznie sukcesu. Zależy on, bowiem od wielu czynników. Na dobrą sprawę książka jest na rynku takim samym towarem, jak każdy inny. I nie sprzeda się w dużych ilościach bez promocji i reklamy. A one kosztują. I kółko się zamyka.
Nie namawiam, rzecz jasna, do całkowitego ignorowania takich poradników. W kwestiach warsztatowych z pewnością wiele z nich może nam pomóc. Ale nie dajmy się zwieść kuszącym wizjom.
Pomarzyć zawsze można, ale ze świadomością, że, być może jedyne, co osiągniemy, to satysfakcja z napisania książki. I zawarcia w niej tego, co uznajemy za wartościowe i godne podzielenia się z innymi.